Rekabet Kurumu, 13.02.2025 tarihli, 25-06/152-78 sayılı kararı ile Frito Lay Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Frito Lay”) hakkında yürüttüğü soruşturmayı sonuçlandırdığını duyurdu. Bu karar ile birlikte Rekabet Kurulu “(Kurul”), 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un (“4054 sayılı Kanun”) 4. maddesinin ihlali gerekçesiyle teşebbüs aleyhine 1.365.467.533,01 TL tutarında idari para cezası uygulanmasına ve birtakım davranışsal tedbirler getirilmesine karar vermiştir.. Karar, 200 metrekarenin altındaki satış noktaları bakımından önemli unsurlar içermektedir.
Frito Lay’in Rekabet Kurallarını İhlali
Kurul, Frito Lay’in kendisinden paketlenmiş cips satın alan bakkal, market, büfe gibi satış noktalarında rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştıracak şekilde münhasırlık uygulamaları yaptığını tespit etmiştir. Teşebbüsün, satış noktalarıyla yapmış olduğu sözleşmeler ve fiili uygulamalar yoluyla rakip ürünlerin satışını kısıtladığı belirlenerek 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.
Ayrıca, teşebbüsün pazardaki uygulamalarının, daha önce 2004 yılında verilen 04-32/377-95 sayılı karar çerçevesinde tanınan grup muafiyet şartlarını da karşılamadığı tespit edilerek, bu muafiyetin geri alınmasına karar verilmiştir. Bu doğrultuda, teşebbüsün uyguladığı tüm indirim, bedava ürün ve diğer finansal avantajların, rakipleri dışlayan bir etki oluşturmaması şartıyla yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
İdari Para Cezası ve Yaptırımlar
Kurul, Frito Lay’e 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesi gereğince 1.365.467.533,01 TL idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. Bunun yanı sıra, şirketin pazardaki rekabeti sınırlayıcı uygulamalarını sonlandırması ve sektörde etkin rekabetin tesis edilmesi amacıyla bir dizi davranışsal tedbir getirilmiştir.
Bu kapsamda, karar ile birlikte 200 metrekarenin altındaki satış noktaları için Frito Lay’e getirilen yükümlülüklerden bazıları şunlardır:
• Rakip stant bulunmayan satış noktalarında, Frito Lay stantlarının dikey ve görünür olarak %30’luk kısmı sadece rakip ürünler için ayrılacaktır.
• Ayrılan bölüm bir seperatör ile bölünecek ve bu bölümdeki her sepette okunabilir şekilde; “Bu bölüm rakip cips ürünleri için ayrılmıştır” etiketi bulunacaktır.
• Herhangi bir sebeple rakip ürünlerin satış noktasında bulunmadığı veya tükendiği durumlarda rakip ürünler için ayrılan bu bölüm boş bırakılacak ve Frito Lay ürünleri ile doldurulmayacaktır.
• Satış noktalarına, rakip ürünlerin bulunurluğunu ve görünürlüğünü hedef alan herhangi bir yönlendirmede bulunulmayacaktır.
• Frito Lay, satış noktalarına en fazla bir cips standı yerleştirebilecektir.
• Standart satın alma işlemleri haricinde, perakende satış noktalarına finansal fayda sağlanamayacaktır.
• Rakip ürünlerin de satış noktalarına girmesiyle tüketicilere sunulan seçenekler artacaktır.
Sonuç
Kurul, 18.03.2021 tarihli ve 21-15/190-80 sayılı Unilever kararında da dondurma pazarı bakımından 100 metrekare altındaki satış noktaları için de benzer davranışsal tedbirlere başvurmuştu. Frito Lay kararı ile birlikte, Kurulun büfe, bakkal, küçük market gibi küçük ölçekli satış noktaları da dahil olmak üzere perakende alanındaki rekabeti korumaya ve tüketici seçeneklerinin sınırlanmasını engellemeye yönelik hedefleri bir kere daha ortaya konmuş oldu.
Bu karar, pazar rekabetini koruma ve tüketicilere daha çeşitli ürün sunma amacını taşıyan önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Rekabet hukukunun etkin uygulanması, serbest piyasa ekonomisinin dengesini sağlamak açısından kritik öneme sahiptir.