Bilindiği üzere, ülkemizde kripto varlıklara ilişkin yasal düzenlemeler getirilmesi uzun süredir gündemdeydi. Bu kapsamda, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Kanun Teklifi”), 16.05.2024 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuldu.
Kanun Teklifi, Türkiye’deki kripto varlık piyasasını düzenlemek ve denetlemek açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Kanun Teklifi ile kripto varlık hizmet sağlayıcılarının (“HS”) Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”) denetimine alınması, platformların yükümlülüklerinin düzenlenmesi, uygulanacak yaptırımların belirlenmesi ve bu sayede piyasadaki şeffaflık ve güvenliğin artırılması hedefleniyor.
Kanun Teklifinin öne çıkan başlık ve düzenlemelerini bu yazımızda derledik.
Kapsam
Kanun Teklifi; kripto varlıkları, HS’leri ve kripto varlık platformlarını tanımlamakta, temel olarak bu platformların faaliyetlerini ve Türkiye’deki kişilerin bu platformlar aracılığıyla yapabileceği alım-satım ve transfer işlemlerini düzenlemektedir.
HS’lerin Kurulması ve Faaliyetleri
Kanun Teklifi uyarınca, HS’lerin kurulmaları ve faaliyet gösterebilmeleri için SPK’dan izin almaları gerekecek.
Ayrıca, HS’lerin uymaları gereken ilke ve esaslar SPK tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemelerle belirlenecek.
HS’lerin Temel Yükümlülükleri
Kanun Teklifi, HS’lerin güvenli bir sistem sağlamak adına iç kontrol birimi oluşturmasını zorunlu kıldığı gibi TÜBİTAK tarafından belirlenen bilgi sistem ve teknolojik altyapı kriterlerine uyum zorunluluğu getiriyor.
Ayrıca, Kanun Teklifi ile HS’ler ile müşteriler arasında sözleşme imzalanması zorunluluğu kılınıyor. Bu sözleşmelerin uzaktan iletişim araçlarıyla yapılabilmesine de imkân tanınıyor.
SPK’nın Yetkileri
Kanun Teklifi uyarınca, SPK, sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihraç edilmesine ilişkin esasları belirleme hususunda yetkili olacak.
SPK, HS’lerle müşteriler arasındaki sözleşmelerin içeriği, ücretler ve fesih koşulları gibi konularda düzenleme yapabilecek ve HS’lerin sorumluluklarını sınırlandıran şartları geçersiz kılabilecek.
HS’lerin denetimi SPK tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim firmaları tarafından yapılacak.
SPK, izinsiz faaliyetler için erişim engelleme kararı verebilecek.
Kripto Varlık Platformlarının Yükümlülükleri
Kanun Teklifi, platformlara işlem görecek kripto varlıkları belirlemeleri, bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına dair yazılı prosedür oluşturmaları, müşteri şikayetlerini çözmek için iç mekanizmalar oluşturmaları ve müşterilerin kimliklerini tespit etmeleri gibi yükümlülükler getiriyor.
Ayrıca, platformların kendi malvarlıkları ile kullanıcıların varlıklarını ayrı tutmak zorunda olacağı düzenleniyor.
Kanun Teklifinde Yer Verilen Yaptırımlar
Kanun Teklifi uyarınca, HS’ler, hukuka aykırı faaliyetlerde bulunmaları veya yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda doğacak zararlardan sorumlu olacak.
Bu çerçevede, Kanun veya SPK düzenlemelerine aykırı davranışlarda idari para cezaları uygulanabilecek.
Ayrıca, izinsiz kripto varlık hizmeti sunanlar üç ile beş yıl arasında hapis ve adli para cezası ile cezalandırılabilecek.
HS’ler tarafından zimmet suçunun işlenmesi durumunda ise yönetim kurulu başkan ve üyeleri sekiz ile on dört yıl arasında hapis ve adli para cezası ile cezalandırılabilecek.
Yurt dışında yerleşik platformların Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyet göstermesi de izinsiz hizmet sağlama kapsamında değerlendirilecek.
Geçiş Hükümleri
Kanun Teklifinin kabul edilmesinin ardından, ilgili düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyet göstemekte olan HS’ler, bir ay içinde SPK’ya başvurarak faaliyet izni almak zorunda olacak veya üç ay içinde tasfiye kararı alarak yeni müşteri kabul etmeyecek. Tasfiye olacak kuruluşlar bu durumu internet sitelerinde yayınlayacak ve müşterilerine bildirmekle yükümlü olacak.
Düzenlemelerin yürürlüğe girmesinin ardında faaliyete başlamak isteyen HS’ler ise SPK’ya başvuruda bulunacak ve bu başvurular SPK’nın internet sitesinde ilan edilecek.